تسمه تام یکی از مهم ترین قسمت های وسیله نقلیه شماست ، تسمه تایم یه تسمه لاستیکی دندانه دار است که یکی از قسمت های موتور احتراق داخلی است و حرکت میل بادامک یا میل سوپاپ را با میل لنگ هماهنگ می کند.

عملکرد صحیح تسمه تایم برای کارکرد موثر موتور بسیار مهم است. در این مقاله به صورت تخصصی علایم تسمه تایم خراب و علل و نحوه تعویض این قطعه را توضیح خواهیم داد.

کیت تسمه تایم

تسمه تایم یا زنجیرتایم چیست و چه وظیفه ای دارد؟

کمبلت یا تسمه یام در موتور های رفت و برگشتی برای اطمینان از چرخش هماهنگ میل لنگ و میل بادامک استفاده می شود. تسمه تایم یا Cambelt یاز و بسته شدن مناسب سوپاپ های موتور را در زمان دقیق مطابق با حرکت رفت و برگشتی پیستون تضمین می کند.

با از کار افتادن تسمه تایم موتور نمی تواند نیرو تولید کند و وسیله نقلیه را به حرکت در آورد. البته امروزه در بسیاری از خودرو زنجیر تایم جایگزین تسمه تایم شده است. زنجیر تایم به علت فلزی بودن آسیب های کمتری نسبت به تسمه تایم دارد، البته بسته نوع خودرو شماست که کدام یک در آن استفاده شده باشد.

 تسمه تایم یا Cambelt از چه جنسی است؟

از جنس لاستیک (Rubber) می باشد، یک ترکیب مصنوعی نیز با لاستیک مخلوط می شود تا دوام آن بیشتر شود. این تسمه دارای دندانه یا شیار در یک طرف است که برای نگه داری از سر شفت های مختلف موتور و از بین بردن اصطکاک برخورد آن ها با هم طراحی شده است.

اگر این تسمه شیار های گفته شده را نداشته باشد در هر لحظه ممکن است بلغزد.

این نوع تسمه با قرار گیری خاصی در یک طرف موتور نصب می شود و وظیفه اصی تسمه تایم همگام سازی نیمه پایینی موتور (محل قرارگیری کارتر و پیستون) با نیمه بالایی(سر سیلندر و سوپاپ ها)  آن است.

با گذشت زمان این تسمه کشیده و مستهلک می شود و بدون هیچ اخطاری از کار می افتد.در بعضی موارد در حالتی که دور موتور پایین است می توانید صدای تق تق را بشنوید

این نشان دهنده ساییدگی و پارگی کشنده تسمه یا قرقره ای ست که هرز کار میکند، این عامل ممکن است باعث خرابی این قطعه شود.

ساختار تسمه تایم:

بشتر تسمه تایم ها از لاستیک ساخته شده اند اما برخی از انواع تسمه تایم نیز از نئوپرن یا پلی اورتان ساخته شده اند.سطح دنده دار کمربند با روکش پارچه ای تقویت می شود. در حالی که ساختار کمربند با طناب فیبری به عنوان عضو کششی تقویت شده است.

همانطور که می دانیم لاستیک با دماهای بالا و نشت روغن خراب می شود. در نتیجه داغ شدن بیش از حد موتور یا نشتی روغن کم کم علایم خرابی نمایان می شود و عمر مفید تسمه تایم کاهش می یابد.

علاوه بر این نشت مایع خنک کننده یا اب نیز باعث خرابی تسمه می شود.

تسمه های معمولی با دنده هایی با طرح ذوزنقه هستند که با افزایش سرعت از بین رفتن دندانه هاست. تسمه های جدیدتر دارای دندانه های منحنی هستند که عملکرد بهتر و عمر طولانی تری دارند.

عملکرد و وظیفه تسمه تایم :

وظیفه اصلی تسمه تایم هماهنگ سازی میل بادامک و میل لنگ موتور است .

• تسمه تایم زمان و ترتیب باز و بسته شدن سوپاپ های سیلندر موتور را تنظیم می کند  به این ترتیب موتر می تواند سوخت را به درستی بسوزاند
• میلنگ پیستون را همزمان به سمت بالا و پایین حرکت می دهد.
• عدم زمان بندی مناسب می تواند باعث اسیب به پیستون ها ، سوپاپ ها و سایر قطعات موتور شود.

نشانه های بد بودن تسمه تایم:

هنگامی که تسمه تایم خراب می شود یک یا چند مورد زیر پیش م آید:

• لاستیک آن براق شده باشد
• مشاهده شکستگی روی کمربند
• نازک شدن کمربند تسمه تایم
• شل شدن
• لغزنده بودن کمربند
• به گوش رسیدن صدای نویز تیک
• روشن نشدن موتور
• نشت روغن در نزدیکی موتور
• خروج دود بیش از حد از لوله اگزوز

    ۱.  براق بودن لاستیک کمربند:

براق بودن لاستیک تسمه تایم یکی از اولین نشانه های خراب بودن کمربند تسمه تایم است،که یک علامت واضح تحت فشار بودن لاستیک است و به زودی پاره خواهد شد. در چنین مواقعی نسبت به تعویض تسمه تایم سریعا اقدام کنید تا بتوانید از هزینه های بالاتر تعمیر فرار کنید.

      ۲.مشاهده شکستگی روی کمربند:

مشاهده شکستگی روی کمربند نشان دهنده این است که سریعا باید تسمه تایم خود را تعویض کنید.و عمر مفید این کمربند به پایان رسیده است.

       ۳.نازک شدن یا پوسته پوسته شدن لاستیک تسمه تایم:

نازک شدن یا پوسته پوسته شدن لاستیک تسمه تایم نشان دهنده این است که مواد داخل لاستیک آسیب دیده و یکپارچگی خود را از دست داده است. و جهت تعویض تسمه تایم باید اقدام گردد.

      ۴.شل شدن تسمه تایم

شل شدن تسمه تایم نشان دهنده این است که باید آن را تعویض کنید. زمانی که موتور روشن است و تسمه می چرخد حرکت نیاز به کشش متوسطی دارد.

     ۵. به گوش رسیدن صدای کلیک

اگر موتورماشین شما صدای کلیک میدهند به این معنی است که تسمه تایم شما مشکل جدی دارد. تسمه تایم به یکسری قرقره متصل است که به میل لنگ و بادامک موتور وصل می شود.

میل لنگ حرکت چرخشی خود را به شاتون انتقال می دهد که اتصال بیشتری به پیستون دارد. میل بادامک زمان باز و بسته شدن دریچه های سیلندر تامین سوخت مناسب محفظه احتراق را تنظیم می کند.

با گذشت زمان تسمه تایم دچار فرسودگی می شود و در موتور صدای کلیک ایجاد میشود. موتور همچنین ممکن است این صدا را به علت کم بودن خنک کننده و یا کم بودن فشار روغن ایجاد کند.

      ۶.موتور روشن نمی شود

در صورت خرابی یا خراب شدن تسمه تایم موتور نمیتواند سوخت را مشتعل کند یا به درستی بچرخد به عبارت دیگر وقتی سوییچ را می چرخانید می توانید عملکرد موتور استارت را بشنوید  اما سوخت را مشتعل نمی کند.

    ۷.نشت روغن در نزدیکی موتور:

نشت روغن در نزدیکی موتور یکی از مشخص ترین علایم خراب بودن تسمه تایم است. در صورت وجود نشتی روغن این احتمال هست  پیچ و مهره هایی که به وسیله آن روکش تسمه تایم محکم شده است شل شده باشند که روغن از طرق تسمه نشت می کند.

       ۸.خروج دود بیش از حد از لوله اگزوز

اگر وسیله نقلیه شما بیش از حد دود میکند احتمال زیادی وجود دارد که تسمه تایم خودرو شما مشکل دارد .زمانی که تسمه تایم معیوب می شود موتور باید سخت تر از حد معمول کار کند به دلیل این اضافه بار ، اتومبیل شما شروع به انتشار دود بیش از حد از سیستم اگزوز می کند.

اگر با تسمه تایم آسیب دیده به رانندگی ادامه دهید ممکن است باعث بوجود آمدن خسارت زیادی شود.

علت های خرابی تسمه تایم:

• ناهماهنگی به دلیل معیوب بودن دندانه های تسمه تایم
• بار بیش از حد توان تحمل تسمه
• تحت کشش بودن تسمه به علت عدم نصب مناسب
• ساختار ضعیف درایو
• قرقره های آسیب دیده یا فرسوده
• وجود جرم و کثیفی در قرقره زمانبندی و درایو

چگونه تسمه تایم را تعویض کنیم؟

فرآیند تعویض تسمه تایم بسیار آسان است. برای تعویض تسمه تایم مراحل زیر را دنبال کنید:

این خودرو دارای دو تسمه (تسمه فرمان و تسمه فن) است که پمپ آب و تسمه تایم را در خود جای داده است. بنابراین قبل از هر چیز باید این تسمه ها را برای برداشتن کمبلت یا تسمه تایم بردارید.

در مرحله بعد، محفظه زمان بندی و قرقره میل لنگ را که تسمه را می پوشاند، از بین ببرید. بهتر است قبل از برداشتن قرقره میل لنگ، چرخ دنده ها در جای مناسب خود قرار بگیرند  در اصطلاح به این کار تایم کردن موتور می گویند. به این ترتیب می توانید به راحتی قطعات را دوباره سرهم کنید.

پس از انجام تمام این مراحل و شل کردن تسمه سفت کن ، به راحتی می توانید تسمه تایم را جدا کنید.

سپس پمپ آب را بردارید. قبل از انجام این کار، مطمئن شوید که یک سطل زیر ماشین برای گرفتن مایع خنک کننده وجود دارد. موتور را با تسمه تایم جدید و پمپ آب سرهم کنید. مراقب جهت مناسب دندانه های تسمه تایم باشد. 

اکنون سیستم خنک کننده را با مایع خنک کننده تازه و باکیفیت پر کنید. پس از تعویض تسمه، یک تست رانندگی برای بررسی عملکرد تسمه جدید انجام دهید.