سنسور اکسیژن
یکی از مهم‌ترین سنسورها در ماشین‌های جدید سنسور اکسیژن یا سنسور لامبدا است که اولین‌بار در اواخر دهه ۱۹۶۰ میلادی طراحی شد. سنسور اکسیژن قطعه‌ای مادام‌العمر در ماشین محسوب نمی‌شود و بعد از مدتی ممکن است نیاز به تعویض داشته باشد
سنسور اکسیژن چیست و چه کاری انجام می‌دهد؟
سنسور اکسیژن نوعی دستگاه الکترونیکی است که برای اندازه‌گیری تناسب اکسیژن در یک مایع یا گاز استفاده می‌شود و به عبارت ساده‌تر مقدار اکسیژن موجود در گازهای خروجی از موتور را اندازه‌گیری می‌کند. در واقع سنسور اکسیژن اطلاعات لحظه‌ای در مورد اکسیژن سوخته‌نشده در اگزوز را به کامپیوتر ماشین ارسال می‌کند تا نسبت درست هوا به سوخت برای موتور ماشین تعیین شود با استفاده از آن‌ها می‌تواند مقدار مناسبی از سوخت را تزریق کرده و عملکرد مناسب موتورخودرو را تضمین می‌کند. این سنسور یکی از اجزای مهم سیستم تزریق سوخت موتور خودرو است . این قطعه عمدتاً در خودروهای دارای موتور بنزینی با سیستم تزریق الکترونیکی سوخت مورد استفاده قرار می‌گیرد.
علاوه‌براین، این سنسور آلاینده‌های خودروی شما را کنترل می‌کند و در صورت افزایش مقدار آلایندگی خودرو به شما هشدار می‌دهد. در صورت خرابی سنسور اکسیژن، نمایشگر خودرو نمی‌تواند نسبت درست هوا به سوخت را نشان دهد و می‌تواند موجب مصرف سوخت بیشتر، افزایش آلایندگی و آسیب به سایر قطعات مثل گرم‌شدن بیش‌ازحد مبدل کاتالیزوری شود. درنتیجه، اگر یک یا چند سنسور اکسیژن شما در حین بازرسی آلایندگی خودرو معیوب باشد، به احتمال زیاد از بازرسی عبور نخواهید کرد. تعویض به‌موقع سنسور اکسیژن می‌تواند تا ۴۰ درصد در مصرف اقتصادی سوخت نقش داشته باشد. بنابراین اگر خودروی شما سوخت زیادی مصرف می‌کند یا در تست آلایندگی رد می‌شود حتما سنسور اکسیژن آن را بررسی کنید.
تعداد سنسور اکسیژن در خودرو
تعداد سنسور اکسیژن موجود در یک خودرو بستگی به نوع و حجم و دیگر مشخصات موتور آن دارد. ماشین‌های دارای سنسور اکسیژن حداقل یک سنسور در قسمت جلوی مبدل کاتالیزوری و یک سنسور در هر اگزوز دارند. تعداد واقعی این سنسورها به سال تولید، سازنده، مدل ماشین و موتور آن بستگی دارد. مدل‌های قدیمی معمولا ۴ سنسور اکسیژن دارند.خودروهایی با موتورهای کوچک یا متوسط معمولاً فقط یک سنسور اکسیژن دارند، اما خودروهای دارای موتور بزرگ‌تر ممکن است دارای دو یا چندین سنسور اکسیژن باشند. به عنوان مثال، خودروهایی با موتورهای ۴ و ۶ سیلندر معمولاً یک سنسور اکسیژن دارند، درحالی‌که خودروهای دارای موتورهای ۸ سیلندر یا بزرگ‌تر ممکن است دارای دو یا چندین سنسور اکسیژن باشند. لازم به ذکر است که تعداد سنسورهای اکسیژن در یک خودرو به دلیل داشتن موتورهای هیبریدی و الکتریکی نیز ممکن است متغیر باشد.
زمان تعویض سنسور اکسیژن
از آنجایی‌که سنسور اکسیژن در عملکرد و کنترل آلودگی موتور نقش حیاتی دارد، ممکن است از زمان تعویض آن تعجب کنید. سنسور اکسیژن مثل فیلتر روغن و فیلتر هوا نیازی به جایگزینی مرتب ندارد و فقط در صورت خرابی تعویض می‌شود. تشخیص اینکه کدام سنسور اکسیژن باید جایگزین شود نیز ممکن است گیج‌کننده باشد. سنسورهای جایگزین‌شده باید از نوع اصلی و با همان تعداد سیم باشند. اگر یکی از سنسورهای اکسیژن در یک وسیله نقلیه از کار بیفتد، به احتمال زیاد سنسورهای اکسیژن دیگر هم ممکن است به پایان عمر مفید خود نزدیک شده باشند و باید همزمان تعویض شوند تا عملکرد مشابه سنسور جدید را داشته باشند.
بعضی از علائم دیده شده در صورت نیاز به تعویض سنسور اکسیژن عبارت‌اند از:
کاهش قدرت موتور
افزایش آلاینده‌های هوا
تولید دود و گاز خروجی بیش از حد
راندن نامنظم موتور
روشن شدن چراغ چک موتور
علت های خراب شدن سنسور اکسیژن :
آلودگی: یکی از اصلی‌ترین علل خرابی سنسور اکسیژن، آلودگی آن است. آلودگی می‌تواند از روغن‌موتور، آب، گازهای سوخت ناخالص و ذرات جامد باشد که به خروجی موتور وارد می‌شوند.
خرابی سیم‌های برق: در برخی موارد، سیم‌های برقی که به سنسور اکسیژن متصل می‌شوند، معیوب هستند و ممکن است خراب شوند.
خرابی ECU :ECU چیپ برنامه‌ریزی شده‌ای است که وظیفه کنترل تزریق سوخت به موتور و تنظیم عملکرد سنسور اکسیژن را برعهده دارد. در صورت خرابی ECU ممکن است سنسور اکسیژن هم خراب شود.
راندن خودرو با سوخت دارای ناخالصی: راندن با سوخت ناقص می‌تواند سبب آلودگی و خرابی سنسور اکسیژن شود.
خرابی خود سنسور: در برخی موارد، ممکن است خود سنسور اکسیژن خراب شده باشد به دلیل عیب دستگاه یا به دلیل سایر مشکلات. تعمیر یا تعویض سنسور اکسیژن بستگی به علت خرابی و میزان خرابی آن دارد. درصورتی‌که علت خرابی قابل تعمیر باشد، تعمیر سنسور اکسیژن انجام خواهد شد. درصورتی‌که سنسور اکسیژن جایگزین باید شود، بهتر است از سنسور اصلی و با کیفیت استفاده شود.
