نگهداری گیربکس اتوماتیک اهمیت زیادی در حفظ کارایی و عملکرد درست خودروی شما دارد. روغنی که در گیربکس اتوماتیک شما وجود دارد یکی از اصلی‌ترین اجزای خودروی شما است و توجه نکردن به آن می‌تواند هزینه‌های زیادی را برایتان به همراه داشته باشد. از این رو آشنا بودن با اصول نگهداری و نکاتی در مورد عمر مفید گیربکس اتومات و جزئیات مربوط به آن می‌تواند به شما کمک کند تا همیشه قبل از بروز مشکلات از آن جلوگیری کنید. در این مقاله از استادکار همراه ما باشید تا به بررسی نکاتی در مورد این موضوع بپردازیم.
اهمیت نگهداری گیربکس اتوماتیک
گیربکس اتوماتیک یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین اجزای خودروهای دنده اتوماتیک است که وظیفه انتقال قدرت در خودرو را بر عهده دارد. در این گیربکس‌ها انتخاب سرعت دنده و نیروی وارده با توجه به سرعت و وضعیت جاده به صورت اتوماتیک از موتور به چرخ‌ها منتقل می‌شود.
شاید شما هم شنیده باشید که بسیاری از خودروسازان اظهار می‌کنند که گیربکس اتوماتیک شما نیاز به سرویس کردن ندارد، اما بهتر است بدانید که برای حفظ کیفیت و عملکرد درست گیربکس‌ها باید به طور مرتب آن‌ها را سرویس کنید. در واقع روغن و فیلتر دو بخش اصلی در کارکرد و نگهداری گیربکس اتوماتیک هستند که حتماً باید به صورت دوره‌ای عوض شوند. همان‌طور که می‌دانید روغن ماشین به مرور با افزایش دما تأثیر خود را از دست می‌دهد و فیلترها نیز کثیف و نامناسب می‌شوند.
برای نگهداری گیربکس اتوماتیک که یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین اجزای خودروهای دنده اتوماتیک است باید حتماً به صورت دوره‌ی اقدام به تعویض فیلتر و روغن گیربکس نمایید.
در زمان تعویض روغن گیربکس باید کارتر آن نیز تعویض شود و فیلتر نیز بررسی شود. اگر نیاز به تعویض فیلتر نبود، فیلتر باید بعد از هر تعویض روغن شستشو شود. استفاده از روغن گیربکس مناسب نقش مهمی در کارکرد درست گیربکس اتوماتیک خودروی شما دارد. از طرفی زمانی که فیلتر کثیف شود و یا مشکلی در آن ایجاد شود، روغن نمی‌تواند وارد گیربکس شود و در نتیجه عملکرد گیربکس اتوماتیک شما مختل خواهد شد. به علاوه در برخی از خودروهای جدید انواع گیربکس‌ها در خود یک فیلتر جداگانه دارند که اگر به موقع تعویض نشود، ممکن است عمر مفید گیربکس اتومات شما به پایان برسد و نیاز به تعویض کلی آن باشد.
طریقه نگهداری گیربکس اتوماتیک
همان‌طور که مطالعه کردید، تعویض روغن و فیلتر خودروی شما نقش مهمی در نگهداری گیربکس اتوماتیک دارد و می‌تواند عمر مفید گیربکس اتومات شما را افزایش دهد و از بروز مشکلات و هزینه‌های اضافی جلوگیری کند. لازم است تا برای نگهداری گیربکس اتوماتیک، هر ۱۲ ماه یک بار یا هر ۲۰۰۰۰ کیلومتر اقدام به تعویض روغن و فیلتر ماشین کنید. بهتر است هر دو سال یک بار هم از عملکرد درست گیربکس اتوماتیک خود مطمئن شوید. در زمان تعویض روغن گیربکس باید کارتر آن نیز تعویض شود و فیلتر نیز بررسی شود. اگر نیاز به تعویض فیلتر نبود، فیلتر باید بعد از هر تعویض روغن شستشو شود.
مهم‌ترین دلایلی که موجب خرابی گیربکس اتوماتیک میگردد، گرمای زیادی است که به خاطر رانندگی زیاد و یا قرار گرفتن در ترافیک‌های سنگین ایجاد می‌شود. بهترین راهکاری که برای این افراد پیشنهاد می‌شود، استفاده از کولر اکسترنال روغن گیربکس است که به خنک شدن روغن کمک می‌کند و از بروز مشکلات بعدی آن جلوگیری می‌کند. در ادامه می‌توانید با چند نکته کاربردی برای نگهداری گیربکس اتوماتیک آشنا شوید.
برای افزایش عمر مفید گیربکس اتومات می‌توان از یک کولر اکسترنال روغن گیربکس استفاده کرد.
دنده را درست تنظیم کنید
برای اینکه خودروی دنده اتوماتیک شما کمتر دچار مشکل شود و بتوانید عمر مفید گیربکس اتومات را افزایش دهید، باید همیشه حواستان به تنظیم درست دنده باشد. در سطح صاف می‌توانید با دنده بالا نیز حرکت کنید و زمانی که به سربالایی یا سرپایینی رسیدید، یک تا دو درجه، دنده را سبک کنید. استفاده از دنده سنگین برای حرکت در سربالایی موجب می‌شود تا فشاری مضاعف به موتور و گیربکس شما وارد شود و دمای آن افزایش پیدا کند.
استفاده از دنده سنگین برای حرکت در مسیر سربالایی فشار بیشتری به موتور و گیربکس خودرو وارد می‌کند. به همین دلیل به منظور نگهداری گیربکس اتوماتیک بهتر است در این شرایط از یک تا دو درجه دنده سبک‌تر استفاده کنید.
مایع گیربکس را بررسی کنید
بهتر است به این کار عادت کنید و همیشه حواستان به مقدار مایع گیربکس باشد. یکی از مهم‌ترین روش‌هایی که باید در مورد نگهداری گیربکس اتوماتیک انجام دهید همین کار است.
سرویس‌های دوره‌ای را جدی بگیرید
عملکرد گیربکس اتوماتیک شما ارتباط تنگاتنگی با روغن و فیلتر دارد و زمانی که به دلیل استفاده نادرست و ایجاد گرمای زیاد و یا حتی مصرف درست در مدت زمان زیاد، فیلتر دچار آسیب می‌شود و یا روغن گیربکس نیاز به تعویض پیدا می‌کند، این کار را انجام ندهید، آسیب زیادی به مکانیسم گیربکس خودروی خود وارد می‌کنید. معمولاً زمان سرویس گیربکس و تعویض روغن آن از طرف سازنده مشخص شده است. بهتر است این کار را به طور مداوم انجام دهید تا عملکرد خودروی شما دچار اختلال نشود. به منظور نگهداری گیربکس اتوماتیک بهتر است حداقل سالی یک بار گیربکس و روغن و فیلتر مربوط به آن را بررسی کنید و در صورت نیاز اقدام به تعویض آن نمایید.
معمولاً سازنده‌های خودرو زمان سرویس گیربکس اتوماتیک را مشخص می‌کنند و شما باید حتماً در زمان تعیین شده به این موضوع رسیدگی کنید. مدل خودروی شما نقش مهمی در این موضوع دارد اما معمولاً از ۴۵۰۰۰ تا ۱۶۰۰۰۰ کیلومتر، گیربکس باید بررسی شود. برای سرویس معمولی گیربکس مخزن روغن را خارج می‌کنند و بعد از تمیز کردن آن در صورت نیاز فیلتر و واشر تعویض می‌شود و روغن تازه داخل آن ریخته می‌شود.
معمولاً سازنده‌های خودرو زمان سرویس گیربکس اتوماتیک را مشخص می‌کنند و به منظور نگهداری گیربکس اتوماتیک بهتر است شما نیز حتماً در زمان تعیین شده به این موضوع رسیدگی کنید.
از بکسل‌های سنگین پرهیز کنید
هیچ‌گاه از خودروی خود برای بکسل کردن جسمی سنگین‌تر از میزان توصیه شده استفاده نکنید، زیرا این کار موجب می‌شود گیربکس شدیداً داغ شود. داغ شدن بیش از اندازه گیربکس می‌تواند عمر مفید گیربکس اتومات را کاهش دهد و آن را به طور کامل خراب کند.
بکسل کردن ماشین‌های سنگین می‌تواند عمر مفید گیربکس اتومات شما را کاهش دهد.
به طور دستی دنده عوض نکنید
در ماشین‌هایی با گیربکس اتوماتیک همیشه دنده را روی حالت D قرار دهید و اجازه دهید که تعویض دنده به صورت خودکار انجام شود. اتومبیل شما این کار را با توجه به دور موتور و با محاسبه وزن و سرعت انجام می‌دهد و زمانی که به صورت دستی دنده عوض می‌کنید، این کار موجب خوردگی بیش از اندازه در چرخ‌دنده‌ها و کلاچ می‌شود.
نحوه صحیح نگهداری و رانندگی با گیربکس های اتوماتیک
اصولی دنده عقب بگیرید
برای اینکه دنده عقب بگیرید، باید قبل از قرار دادن دنده روی حالت R ابتدا خودرو را به طور کامل متوقف کنید و بعد اقدام کنید. زمانی که این کار را بدون توقف انجام دهید گیربکس اتوماتیک شما به شدت آسیب میبیند و بهتر است بدانید که تعمیر آن هم هزینه زیادی را به دنبال خواهد داشت.
در ماشین‌ها گیربکس اتوماتیک باید قبل از دنده عقب ابتدا ماشین را به کامل متوقف کنید و بعد دنده را روی حالت R قرار دهید.
در شرایط بحرانی درست عمل کنید
تصور کنید در یک جاده زمستانی و پر از برف گیر کرده‌اید و سعی دارید تا برای آزاد کردن خودرو خود کاری انجام دهید. بهتر است فکر جلو عقب کردن ماشین را از سرتان دور کنید و زمانی که دنده را پشت سر هم بین R و D تغییر می‌دهید، در عرض مدت زمان کوتاهی گرمای زیادی در گیربکس ایجاد می‌شود که تنها ادامه دادن این کار در چند دقیقه می‌تواند، گیربکس خودروی شما را نابود کند.
به منظور نگهداری گیربکس اتوماتیک بهتر است در شرایطی مثل گیر کردن در برف‌ها از جلو و عقب کردن پشت سر هم خودرو اجتناب کنید، زیرا این کار به گیربکس‌ها آسیب جدی وارد می‌کند.
در صورت نیاز از کولر اکسترنال استفاده کنید
اگر شما هم جز افرادی هستید که زیاد رانندگی می‌کنید و یا به هر دلیلی از خراب شدن گیربکس خودروی خود نگران هستید، بهتر است که از یک کولر اکسترنال برای خنک نگه داشتن روغن گیربکس کمک بگیرید و با این کار عمر مفید گیربکس اتومات خودروی خود را افزایش دهید.
خودرو را در سراشیبی خلاص نکنید
بسیاری از افرادی که از خودروهای دنده اتوماتیک استفاده می‌کنند، با قرار گرفتن در سراشیبی ماشین را روی حالت خلاص قرار می‌دهند. این افراد گمان می‌کنند که این کار روی مصرف سوخت تأثیر دارد اما باید بدانید که در گیربکس‌های اتوماتیک جدید سیستم هوشمندی وجود دارد که زمانی که ماشین در سراشیبی قرار می‌گیرد، جلوی ورود سوخت به موتور را می‌گیرد و مصرف سوخت را کاهش می‌دهد.
یکی از اصول نگهداری گیربکس اتوماتیک این است که برای حرکت در سراشیبی خودرو را روی حالت خلاص قرار ندهید.
برای شتاب ماشین به گیربکس آسیب وارد نکنید
بسیاری از رانندگان برای اینکه ماشین شتاب بیشتری در زمان حرکت پیدا کند، پدال گاز را در حالت خلاص قرار می‌دهند و بعد دنده را روی D قرار می‌دهند تا شتاب خودرو بیشتر شود. بهتر است بدانید که این کار به شدت خطرناک است و آسیب جدی به خودرو وارد می‌کند. با این کار فشار زیادی به گیربکس وارد می‌شود و قطعات دچار آسیب می‌شوند که تعمیر آن هزینه زیادی را برای صاحب ماشین به دنبال خواهد داشت.
برای شروع حرکت سریع در مواقعی که واقعاً نیاز است این کار را کنید، ابتدا پای خود را روی ترمز قرار دهید و خودرو را روی حالت D تنظیم کنید. سپس تا انتها گاز دهید و ترمز را رها کنید. این وضعیت کمی نسبت به شرایط قبل مطلوب‌تر و مطمئن‌تر است؛ اما در هر صورت انجام این کار توصیه نمی‌شود.
تنها در زمان توقف کامل ماشین را روی حالت P قرار دهید
یک نکته مهم در استفاده از خودروهایی که گیربکس اتوماتیک دارند این است که تنها زمانی که قصد پارک کردن و یا توقف کامل ماشین را دارید، دنده را روی P قرار دهید. قرار دادن ماشین قبل از توقف بر روی حالت P موجب می‌شود تا عمر مفید گیربکس اتومات خودروی شما به شدت کاهش پیدا کند و هزینه‌های زیادی برایتان به دنبال داشته باشد.
دلایل نشتی روغن گیربکس چیست؟
هیچ‌گاه قبل از توقف کامل خودرو را روی حالت P قرار ندهید، زیرا این کار عمر مفید گیربکس اتومات را به شدت کاهش می‌دهد.در زمان حرکت از تعویض دنده اجتناب کنیدعوض کردن دنده در گیربکس اتوماتیک به وسیله تعدادی کلاچ و نوار درون گیربکس انجام می‌شود. برای نگهداری گیربکس اتوماتیک قبل از عوض کردن دنده ماشین باید ایست کامل داشته باشد و بعد دنده تغییر کند. ایست کامل در این شرایط به افزایش عمر مفید گیربکس اتومات خودروی شما کمک می‌کند و موجب می‌شود تا آسیبی به آن وارد نشود. حال اگر برای تعویض دنده این کار را در زمان حرکت انجام دهید، کلاچ و نوارهای موجود در گیربکس خودرو از این کار ممانعت می‌کنند و به همین دلیل تخت فشار زیادی قرار می‌گیرند که این فشار می‌تواند آسیب زیادی به گیربکس شما وارد کند.
در زمان قرار گرفتن پشت چراغ قرمز ماشین را در همان حالت D قرار دهید
زمانی که در پشت چراغ قرمز ایستاده‌اید، بهتر است که حالت ماشین را تغییر ندهید و آن را همچنان روی D قرار دهید. زمانی که ماشین شما در این حالت ایستاده قرار دارد، فشار کمتری نسبت به حالت حرکت به گیربکس‌ها وارد می‌شود. شاید قرار دادن ماشین در حالت خلاص فشار تا حدود اندکی کمتر کند اما این میزان آن‌قدر کم است که توصیه می‌شود حالت ماشین را عوض نکنید. از طرفی قرار دادن ماشین روی حالت خلاص کمک زیادی هم به کمتر شدن میزان سوخت ماشین نخواهد کرد. اگر واقعاً دوست دارید که میزان سوخت اتومبیل خود را کاهش دهید می‌توانید در این شرایط که توقف‌های طولانی دارید، خودرو را به طور کامل خاموش کنید.
یکی از شرایط نگهداری گیربکس اتوماتیک این است که زمان قرار گرفتن در پشت چراغ قرمز حالت ماشین را تغییر ندهید و آن را همچنان روی D قرار دهید.
سطح روغن گیربکس را بررسی کنید
برای اینکه خودتان بتوانید سطح روغن گیربکس را بررسی کنید، ابتدا خودروی خود را روی حالت P قرار دهید. حال می‌توانید از سیخ گیج استفاده کنید که البته این ابزار در همه خودروها وجود ندارد. برای این کار سیخ را یک بار بیرون بکشید و دوباره داخل محفظه فرو ببرید. ۱۰ دقیقه صبر کنید و این کار را تکرار کنید. حال به روغن دست بزنید و حالت آن را بررسی کنید. رنگ روغن گیربکس در حالت عادی باید شفاف و تقریباً آلبالویی باشد. اگر این چنین بود پس باید بدانید که روغن گیربکس شما هنوز سالم و مناسب است.
به منظور نگهداری گیربکس اتوماتیک بهتر است که به طور مرتب سطح روغن گیربکس را بررسی کنید.
خودرو را در ترافیک‌های زیر ۲ دقیقه خلاص نکنید
زمانی که در پشت چراغ قرمز قرار گرفته‌اید و زمان توقف شما زیر ۲ دقیقه است بهتر است همان‌طور که گفته شود، حالت خودرو خود را تغییر ندهید. زمانی که در توقف‌های زیر ۲ دقیقه دنده را روی خلاص قرار دهید و بعد ماشین را روی دنده بگذارید، اصطکاک و دمای روغن گیربکس افزایش پیدا می‌کند و این کار به مرور می‌توان موجب آسیب به گیربکس شما شود. در ترافیک‌هایی که فکر می‌کنید بیشتر از ۲ دقیقه طول می‌کشد، برای اینکه دمای روغن گیربکس زیاد نشود بهتر است ماشین را روی حالت N یا همان خلاص قرار دهید.
کلام آخر
یکی از بهترین روش‌های نگهداری گیربکس اتوماتیک تعویض به موقع روغن و فیلتر آن است که موجب می‌شود تا عمر مفید گیربکس اتومات افزایش پیدا کند. از طرفی بهتر است بدانید که این کار امری تخصصی و پیچیده است که نیاز به مهارت و دانش فنی دارد و باید حتماً توسط افرادی باتجربه انجام شود. استفاده از روغن باکیفیت و همچنین بررسی دقیق فیلتر جهت تعویض به موقع و مطمئن شدن از عملکرد صحیح گیربکس می‌تواند به شما کمک کند تا از بروز مشکلات و هزینه‌های احتمالی بعدی نیز جلوگیری کنید.
