در مقالات قبلی به این نکته اشاره کردیم که گیربکسهای اتوماتیک بر پایه فشار هیدرولیک کار میکنند. همچنین در این گیربکسها تمام قطعات گیربکس درون روغن هیدرولیک مخصوص به گیربکس غوطهور هستند مبدل گشتاور یا همان تورک کنورتور که حکم یک کلاچ را در گیربکسهای اتوماتیک بازی میکند، در اثر چرخش و اصطکاک دائم با روغن سبب ایجاد گرما و بالارفتن حرارت روغن گیربکس میشود نه تنها تورک کنورتور (مبدل گشتاور )، بلکه تمام قطعات گیربکس به دلیل کار در شرایط گوناگون اصطکاک ایجاد میکنند. این اصطکاک سبب بالارفتن حرارت گیربکس میشود.
بالارفتن حرارت گیربکس و روغن موجود در آن در مراحل اولیه مشکلی ایجاد نمیکند اما پس از چند ساعت که گیربکس به کار خود ادامه میدهد، دمای روغن تا حد قابل توجه افزایش مییابد. این گرمای زیاد باعث فشارآمدن بر سوپاپهای کنترل فشار میشود. در مجموع افزایش دما باعث ایجاد اختلال در کار گیربکس میشود.
حال برای خنککردن چه باید کرد؟
باید روغن گیربکس را خنک کرد. دلیلش هم این است که روغن با تمام اجزای گیربکس در تماس است اما برای خنککردن روغن گیربکس دو سیستم وجود دارد:
۱– خنککردن با آب
۲- خنککردن با هوا.
خنککاری با آب بیشتر در موتورهای بزرگ انجام میشود. در این سیستم یک رادیاتور روغن وجود دارد که در وسط مسیر روغن قرار میگیرد.
اما در سیستم خنککاری با هوا، ماجرا کاملاً متفاوت است. در این سیستم روغن مسیر اضافی طی نمیکند در این نوع خنککاری است که پوسته اضافی به مبدل جوش میخورد و پرههایی که در آن وجود دارد باعث مکش هوا به داخل مبدل گشتاور میشود. وقتی مبدل به گردش درمیآید پرههای پوسته خنککننده هوا را در داخل مبدل گشتاور میکشند و پس از جذب حرارت مبدل و روغن در تماس با تورک کانورتور از قسمت تخلیه خارج میشوند.
این سیستم توانایی جوابگویی در زیر بارهای شدید را ندارد و برای موتورهای کوچک و کمفشار و گیربکسهای معمولی مناسب است. در مجموع استفاده از سیستمهای خنککننده روغن بسیاری از معایب گیربکسهای اتومات را از بین برده و کارکرد آن را نرمال نگه داشته است.