شاید براتون جالب باشه که بدانید گیربکس های اتوماتیک اولین بار توسط چه کسی و در سالی تولید شد.

دو مهندس برزیلی به نام های خوزه براز آراریپه و فرناندو للی لموس اولین گیربکس هیدرولیک را اختراع کردند .

جنرال موتورز که در آن زمان با نام گیربکس دیترویت شناخنه می شد طرح و نمونه اولیه معرفی گیربکس به بازار را خریداری کرد و آن را HYDRA-MATIC  نامید و آن را در سال ۱۹۴۰ تولید کرد ابتدا گیربکس های اتوماتیک با ۴ دنده شروع به کار کردند !

اولین گیربکس اتوماتیک یعنی HADRA MATICدر واقع ۴ دنده بود .

گیربکس های اتوماتیک ابتدای ورودشان به بازار جهانی از گیربکس های دستی ضعیف تر بودند و حتی با سرعت کمی به سمت پیشرفت حرکت کردند .

اهمیت گیربکس اتوماتیک:

خودروهایی با گیربکس اتوماتیک به ویژه در جاده های شهری که خیابان های شلوغ ، تعویض دنده  را دشوار می کند محبوب می شوند مدیریت تعویض کلاچ و دنده زمانی که در در حال رانندگی روی ترافیک سپر به سپر هستید می تواند مشکل ساز باشد.

بهترین جایگزین برای تعویض دنده آزار دهنده خرید خودرویی با گیربکس اتوماتیک است زیرا دیگر اثری از کلاچ در خودرو نیست برای تعویض دنده  فقط کافییست برای حرکت به سمت جلو دنده را روی (D) قرار دهیم.

گیربکس اتوماتیک چیست؟

گیربکس اتوماتیک از فناوری معروف به مبدل گشتاور به جای کلاچ استفاده می کند تا ارتباط دنده با انتقال با سرعت موتور را مدیریت کند .

گشتاور در جعبه دنده دستی جای کلاچ قرار دارد و دیگر اثری از کلاچ نیست در خودرو .

این مزیت چند برابر کردن قدرت چرخشی که توسط موتور خودرو ارائه می شود را انجام می دهد .

گشتاور با استفاده از میله فلزی یا شفت انتقال نیرو متصل می شود و در کنار میل لنگ موتور قرار می گیرد اما لزوما با آن ارتباطی ندارد  اما موتور از طریق کوپلینگ هیدرولیک می چرخد .

مزیت اصلی گیربکس اتوماتیک این راحتی در رانندگی است که بیشتر مخاطبان را جذب می کند.

گیربکس دستی بیشتر توجه راننده را به خودش مشغول میکند در حالی که گیربکس اتوماتیک را فقط باید بر روی دنده مورد نیاز قرار داد و هدایت کرد.

این به راننده این اجازه را می دهد که از هر دو دست خود برای هدایت خودرو استفاده کند و دقت در رانندگی و کنترل بیشتر می شود.

همچنین در رانندگی در تپه ها کار با گیربکس دستی سخت و مشکل است و حتی می توان با عجله کردن آسیب جدی به گیربکس دستی وارد کند .

و در دنده های دستی وقتی تو شیب قرار دارید هنگام تعویض دنده خودرو کمی به عقب بر میگردد اما در گیربکس های اتوماتیک خودرو هرگز این اتفاق نمی افتد .

در واقع گیربکس اتوماتیک در مقایسه با گیربکس دستی قدرتمند تر است.

در اتوماتیک های استاندارد از چرخ دنده های سیاره ایی استفاده می کنند که در پشت جعبه دنده قرار دارند که از این چرخ دنده سیاره ایی برای انتقال نیرو استفاده می شود.

این عمل به طور کلی تماس سطحی چرخ دنده هارا افزایش می دهد و بار گشتاور را پخش می کند که منجر به کاهش خرابی می شود.

گیربکس های اتوماتیک در مقایسه با گیربکس های دستی سریع تر تعویض می شوند و دقیق تر حالتی که راننده در گیربکس دستی دارد می شود.

شتاب:

برای تعویض در دنده دستی راننده نیاز به حرکات زیادی دارد و این تمرکز راننده را میگیرد یک دست مشغول میشود و ممکن است اشتباهاتی را نیز به وجود بیاورد در حالی که در گیربکس های اتوماتیک فاصله کلاچ های درگیر نانومتر است.

ایمنی:

خودرو هایی که از گیربکس دستی استفاده می کنند هنگام استارت زدن خودرو در حالتی که گیربکس بر روی دنده قرار دارد خودرو به سمت جلو یک تقه کوچک میزند اما گیربکس اتوماتیک چون دارای سوئیچ های ایمنی است در این حالت هایی که خورو در حالت ایمن خود قرار ندارد ماشین استارت نمی خورد یا حرکت نمی کند .

در گیربکس های اتوماتیک بیشتر خطایی که راننده حین رانندگی انجام می دهد و باعث خرابی می شود، را کاهش می دهد.

رایج ترین گیربکس اتوماتیک گیربکس هیدرولیک است که به یک مجوعه دنده سیاره ای کنترل های هیدرولیک و مبدل گشتاور استفاده می کند.

انواع گیربکس های اتوماتیک عبارتند از:

۱.Cvt(گیربکس های متغیر)

۲.Amt(گیربکس های دستی خودکار)

۳.Dct(گیربکس دو کلاچه)

درواقع در سال ۱۹۵۷ میلادی یا ۱۳۳۵ شمسی اکثر خودروها از گیربکس اتوماتیک بهره می بردند و در همان سال تعدادی از این نوع گیربکس های اتوماتیک وارد کشور شد ولی پیشرفت چندانی در آن سال نداشت.

شایان به ذکر است که اولین تعمیرکار گیربکس در ایران یک فرد ارمنی به نام موشخ بود که تعمیرات گیربکس اتوماتیک را ابداع کرد و تا به امروز افراد زیادی از تعمیرکار در سطح جهان وجود دارند که تعمیرات گیربکس های اتوماتیک انجام میدهند.

چرخ دنده و مکانیسم تعویض دنده:

گیربکس اتوماتیک از چرخ دنده های سیاره ای به جای طراحی دنده های گیربکس دستی که در امتداد محور های ورودی ،خروجی و میانی ردیف شده استفاده می کند.

برای تعویض دنده اتومات از ترکیبی از کلاچ های داخلی و نوار های اصطکاک یا بسته های ترمز استفاده می کند . این دستگاه ها برای قفل کردن چرخ دنده های خاص استفاده می شوند و تایین می کند که کدام دنده در زمان معین استفاده شود.

نوار های اصطکاک اغلب برای چرخ دنده هایی که به صورت دستی انتخاب می شوند ، استفاده می شود و بر روی محیط سیاره ای کار می کنند .

کنترل های هیدرولیک:

باند های اصطکاکی و کلاچ ها با استفاده از مایع گیربکس اتوماتیک (ATF)

کنترل می شوند که بر روی یک پمپ تحت فشارقرار می گیرند و سپس برای پیدا کردن دنده مورد نیاز به کلاچ های مناسب هدایت می شود.

نقش (ATF) جلوگیری از خوردگی و ایجاد یک محیط هیدرولیک برای انتقال نیروی مورد نیاز برای کارکرد بهتر گیربکس است.

(ATF)از نفت با افزودنی های مختلف ساخته شده است ،یکی از معدود قطعات گیربکس اتوماتیک که با بالا رفتن عمر خودرو به سرویس معمولی نیاز دارد

پمپ اصلی که (ATF) را تحت فشار قرار می دهد معمولا یک پمپ دنده ایی است که بین مبدل گشتاور و دنده سیاره ای نصب شده است.

ورودی پمپ اصلی به محفظه مبدل گشتاور متصل می شود که به نوبه خود به صفحه انعطاف پذیر موتور متصل می شود بنابراین هر زمان که موتور در حال کار است پمپ فشار شروع ب کار می کند .

معایب این موتور این است که فشار روغن برای کار کردن گیربکس در زمانی که موتور کار نمی کند وجود ندارد .

بنابراین نمی توان وسیله نقلیه ای مجهز به گیربکس اتوماتیک بدون پمپ عقب را فشار داد .

اکثر خودرو ها از طرح : P-R-N-D-L برای انتخابگر دنده استفاده می کنند که از موقعیت های زیر تشکیل شده است:

پارک(P):

در این موقعیت گیربکس را از موتور جدا می کند و حالت پارکینگ را فعال می کند و به مثال مکانیکی شفت خروجی گیربکس را قفل می کند .

این امر از چرخش چرخ های محرک برای جلوگیری از حرکت خودرو است.

معکوس(R):

در این حالت دنده عقب درگیر می شود و خودروی شما به سمت عقب حرکت می کند و همچنین وقتی دنده روی R قرار می گیرد چراغ های عقب خودرو روشن می شود .

خلاص(N):

در این حالت گیربکس از موتور جدا می شود و اجازه می دهد بدون توجه به سرعت موتور حرکت کند.

حرکت طولانی مدت خودرو در حالت خنثی وقتی  موتور خاموش است حتی در سرعت های قابل توجه هم می تواند به برخی گیربکس های اتوماتیک آسیب برساند زیرا پمپ روغن کاری اغلب از سمت ورودی گیربکس نیرو می گیرد و بنابراین وقتی گیربکس در حالت خلاص  است کار نمیکند .

رانندگی(D):

این حالت عادی رانندگی به سمت جلو است در این حالت به گیربکس اجازه می دهد تا طیف کاملی از نسبت های دنده جلو موجود را درگیر کند .

دنده سنگین (L) :

در این حالت گاهی به جای حرف L  از حرف M نیز استفاده می شود که به معنی تعویض گیربکس به حالت دستی است در این حالت راننده می تواند به صورت دستی دنده را تعویض کند.

بنابراین رانندگی با گیربکس اتومات کم دردسر تر و راحت تر از گیربکس دستی است راننده احساس خستگی کمتری می کند و مراقبت رعایت نکات ایمنی در گیربکس اتومات راحت تر و کم خطر تر از گیربکس دستی است.